WIELKI POST

Okres Wielkiego Postu rozpoczyna się od Środy Popielcowej i trwa do Wielkiego czwartku. Rozpoczęcie Wielkiego postu w Środę Popielcową wzięło się z potrzeby zachowania 40 dni pokutnych na pamiątkę czterdziestodniowego postu Jezusa na pustyni. W księgach Starego i Nowego Testamentu cyfra 40 jest symbolem oczyszczenia, przygotowania, wzmocnienia ducha i walki z utrapieniami:

- czterdziestodniowy potop oczyszczał ziemie w czasach Noego;

- czterdzieści dni Mojżesz spędził na Synaju rozmawiając z Bogiem i przynosząc tablice Dekalogu;

- czterdzieści lat naród wybrany oczyszczał swoją wiarę na pustyni przed wkroczeniem do Ziemi Obiecanej;

- czterdzieści dni prorok Eliasz wędrował na Bożą górę Horeb

- czterdzieści dni Izrael znosił pychę Filistyna aż do zwycięstwa młodego Dawida;

- czterdzieści dni Jezus przebywał na pustyni.

Czas Wielkiego Postu ma służyć odnowieniu dziecięctwa Bożego w człowieku poprzez nawrócenie, gorliwe słuchanie Słowa Bożego i modlitwę. W okresie Wielkiego Postu wszystkie obrzędy i modlitwy prowadzą nas do uznania własnej grzeszności, przemijalności świata, zachęcają do osobistego nawrócenia. Poprzez znaki zewnętrzne liturgia Kościoła przypomina o konieczności pokuty i nawrócenia. Rezygnacja z dekoracji ołtarza i bogactwa celebracji ma w założeniu pomóc wiernym w zgłębianiu sumień i rozważaniu tekstów pokutnych. Od początku Wielkiego Postu aż do Wigilii Paschalnej opuszcza się Alleluja we wszystkich celebracjach, uroczystościach. Słowo Boże prowadzi do uznania własnej grzeszności i ukorzenia przed Bogiem. Stąd płynie zachęta do uczestnictwa w rekolekcjach, do spowiedzi sakramentalnej, udziału w nabożeństwach wielkopostnych.

Droga krzyżowa to nabożeństwo upamiętniające bolesną wędrówkę Jezusa Chrystusa ulicami Jerozolimy na Golgotę. Spośród 14 stacji drogi krzyżowej dziewięć ma swoje źródła w Ewangeliach, zaś pięć z nich to przekazała nam tradycja: spotkanie z Matką, trzy upadki i spotkanie z Weroniką. Pierwsi chrześcijanie żyli świadomością nieustannej wędrówki drogą Chrystusa - Jego nauczania, cudów, Golgoty. Początki publicznego kultu Męki pańskiej przypadają na IV wiek. Przybywający do Ziemi Świętej pątnicy wznosili za akceptacją cesarza budowle sakralne w miejscach męki i śmierci Chrystusa. Od XIII wieku franciszkanie oprowadzali pątników, zatrzymując się kolejno przy stacjach wspominających wydarzenia z męczeństwa Pana Jezusa. Wkrótce zaczęły powstawać na Zachodzie liczne kopie drogi krzyżowej.

Gorzkie żale nazwa pochodzi od pierwszych słów pieśni: "Gorzkie żale przybywajcie, serca nasze przenikajcie". Jest to popularne w Polsce nabożeństwo wielkopostne, połączone z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i kazaniem pasyjnym.  Odprawiane jest w niedzielę popołudniu. Gorzkie żale uchodzą za jedyne, rdzennie polskie nabożeństwo. Geneza modlitwy sięga końca XVII wieku. Struktura nabożeństwa opiera się na modlitwie brewiarzowej: hymnu, pieśni rozważań. W każdą niedzielę Wielkiego Postu odprawia się jedną część. Gorzkie żale dzieli się na Zachętę i trzy części pieśni o Męce Pańskiej. W drugiej połowie XIX wieku Gorzkie żale śpiewała już nie tylko Polska, ale i polonia na emigracji.